Kijkje achter de schermen bij Tugela85

04/03/2020

Als dynamische ontmoetingsplek brengt Tugela85 de vele stemmen en smaken van Oost met elkaar in contact. Stichting Tugela85 bestaat in maart 2020 10 jaar! 

 

Al tien jaar functioneert de voormalig basisschool aan de Tugelaweg als broedplaats en verbinder in de Transvaalbuurt, waar Oost op z’n meest divers is. Terwijl in de verschillende ateliers eigen projecten en collectieven gerund worden, vormen de huurders van het pand samen Tugela85. De broedplaats richt zich sinds dag één naar de buitenwereld en wil cultuur maken voor en met mensen uit de buurt rondom sociaal-maatschappelijke thema’s. Elkaar ontmoeten staat daarbij centraal.

Noud van Moving Arts Project: ‘Dat is best een uitdaging, want er is letterlijk een drempel om ons gebouw binnen te stappen. Vooral mensen die nooit een theater of een museum bezoeken doen dat niet zo snel. Zowel met het programma dat wij zelf organiseren als met de activiteiten die in onze zalen plaatsvinden proberen wij een breed publiek te bereiken.’

In het klassieke gebouw, met op de gangen nog altijd vele kapstokhaakjes op kinderhoogte en zijn hoge klaslokalen, zijn drie publieke ruimtes die gehuurd kunnen worden door buurt- en stadgenoten.

De blauwe zaal met een kitchenette en openslaande deuren is een prachtige locatie voor voorstellingen en workshops. Boven zit een repetitieruimte die de houten studio heet en dan is er nog de gezellige MoTuin kamer. Een lange eettafel staat in het midden, vele potjes kruiden tegen de ene muur en de andere wand is het domein van de groene bibliotheek. Een indrukwekkende collectie boeken over planten en bloemen. Het pand beschikt daarnaast over een ruime keuken, waar een van de roulerende buurtkoks aan het koken slaat als er behoefte is aan catering bij de huur van een zaal.

Van de HvA-brainstormdag tot gymles voor vrouwen met een Arabische achtergrond, van een driedaagse stemworkshop voor professionals tot pianoles voor kinderen, het rooster van de zalen is altijd goed gevuld. De huurprijs van de ruimtes is bovendien flexibel, zodat buurtinitiatieven met een kleine beurs ook in het gebouw terecht kunnen.

Amsterdam telt vele broedplaatsen, maar weinig zijn zo interactief als Tugela85. Het vraagt dan ook veel inzet om een programma te draaien. De vijftien kunstenaars die het pand rijk is dragen allemaal hun steentje bij, bijvoorbeeld door bij toerbeurt de maandelijkse vrijdagavond te organiseren. De ene keer is dat een disco, die uitnodigt op blote voeten te komen swingen, de andere keer een dynamische filmavond met shorts (korte films) van Nederlandse bodem.

De tuin biedt elke dinsdag en vrijdag een andere laagdrempelige manier om buurtgenoten te ontmoeten. MoTuin bestiert niet alleen de grond achter het pand, maar ook het lapje groen dat net buiten Tugela85 ligt, tegen de dijk waarover elk uur vele treinen voorbijvliegen. Vanaf de straat kan iedereen de groentes en kruiden zien groeien, dat maakt de stap om even te komen kijken weer een stukje kleiner en de spreekwoordelijke drempel lager. Tuinieren blijkt bij uitstek een activiteit waarin kwetsbare groepen en zelfs geïsoleerde mensen betrokken kunnen worden. Op vrijdag is er ook nog een buurtlunch – natuurlijk met ingrediënten uit eigen tuin.

Het interactieve karakter van Tugela85 is te danken aan de kunstenaars in het pand wiens eigen projecten gericht zijn op kunst als connectie tussen- stad en buurtbewoners. Zij zetten hun kennis en kunde ook in voor de broedplaats.

Zo heeft Moving Arts Project verschillende voertuigen voor de deur staan – KAREL, KARIMA, KARLIJN en KARLOS – die met behulp van zonnecellen en accu’s mobiele podia vormen. In multidisciplinaire projecten, die performance arts, beeld en architectuur verenigen nodigen ze bewoners uit om te participeren en elkaar al doende te leren kennen. Het nabijgelegen Krugerplein en het Steve Bikoplein beschouwen ze als hun eigen openlucht theater.

Noud: ‘Het idee van een mobiel theater ontstond toen we een project met hangjongeren deden. Wij hadden een locatie gehuurd en zij hadden gezegd dat ze ons daar zouden ontmoeten, maar niemand kwam opdagen. Dus wij terug naar hun pleintje, kregen we te horen: ‘Natuurlijk kom ik niet daar naartoe. Dit is mijn plek.’ Waarop wij dachten: dus wij moeten naar jullie toe komen? Nou, dan doen we dat.’

Maar je kan niet altijd naar de mensen toegaan. Maureen van ’t kleinkookbedrijf voert als motto: ‘waar veel te doen is, moet men met eten beginnen.’ Gastvrijheid is de kern van de verbinding in Tugela85 en het serveren van hapjes is eerder regel dan uitzondering bij de culturele activiteiten. Niet alleen werkt samen eten verbroederend, een nieuwe smaak is ook een inkijkje in een andere cultuur.

Maureen zet zich in voor het organiseren van de keuken van Tugela85 en ook het jaarlijks terugkerende Transvaal Bacchanaal is haar creatie. Als theatermaker en kok en heeft ze er haar werk van gemaakt verhalen, smaken, gerechten en culturen te verbinden. Wanneer zij een diner organiseert bepaalt ze niet alleen wat er op tafel komt, maar ook waar het aan tafel over gaat. Met ’t kleinkookbedrijf heeft ze buurtroutes uitgestippeld waarin storytelling en eten hand in hand gaan, zodat je een andere stem, maar ook een andere smaak leert kennen.

Maureen: ‘Het begon bij Kunst en Cultuurplatform Zina, waar kunstenaars uit verschillende disciplines elk hun eigen vorm gebruiken om contact te leggen met buurtbewoners en hun levensverhalen verzamelen. De vorm die ik ontwikkelde om een podium te geven aan de verhalen, stemmen en geschiedenis van vrouwen en mannen die soms nauwelijks Nederlands spraken, was met ze koken. Een activiteit waarbij ze in hun kracht kwamen te staan. Vaak belichten we wat er anders is wanneer we elkaar voor het eerst ontmoeten, in de keuken zie ik dat mensen dingen ontdekken die hetzelfde zijn.’

Tugela85 zou niet zijn geworden wat ze nu is zonder de hulp van subsidies. Vooral de bijdrage van stichting DOEN, die het mogelijk maakte een coördinator in dienst te nemen, heeft de publieksgerichte kant van de broedplaats vormgegeven. In tegenstelling tot de kunstenaars, die allemaal hun eigen projecten hebben lopen, is de coördinator er puur voor de broedplaats. Zij stelt het programma samen, verhuurt de zalen, schrijft fondsen aan, maar zorgt ook voor de connectie met buurt-instellingen. Zodat bijvoorbeeld de bewoners van een zorgflat een voorstelling kunnen bezoeken.

Helaas is er op het moment geen budget meer voor een coördinator en per 2019 hebben de kunstenaars deze taken weer teruggenomen. Het gemis van iemand die een planning voert en overzicht houdt, tekent zich, onder andere, af in een nog groter beroep op de onbetaalde uren die zij in de broedplaats steken.

Gelukkig is de motivatie bij de kunstenaars van Tugela85 groot en wordt er met optimisme gekeken naar de toekomst. Een verbouwing van de keuken, zodat daar een professionaliseringslag gemaakt kan worden, staat hoog op het verlanglijstje. Als de juiste subsidie gevonden wordt, komt er zo snel mogelijk weer een coördinator aan boord. En ondertussen zijn al zoveel buurtbewoners de drempel van Tugela85 overgestapt dat het voor de rest ook steeds makkelijk wordt.

Geschreven voor Stichting Urban Resort door journalist en schrijver Sara Kee.

     Zij nam ook al eens een kijkje achter de schermen bij broedplaatsen HW10 en Westerdok.

________________________________________________

Tugela85 was sinds 2009 actief in de buurt. In 2014 sloot de Gemeente Amsterdam een convenant met Stichting Tugela85 voor het realiseren van haar ambities om de sociale cohesie en leefbaarheid in de Transvaalbuurt te verbeteren en te versterken. Om deze missie te verwezenlijken werd het pand aan de Tugelaweg, door de Gemeente, in erfpacht uitgegeven aan Stichting Urban Resort, zodat zij daar de broedplaats/culturele wijkonderneming konden accommoderen die onder de verantwoordelijkheid van Stichting Tugela85 kwam te staan. De afgelopen jaren heeft de groep van eigenzinnige artistieke professionals die in de broedplaats huizen, honderden sociaal-maatschappelijke en culturele activiteiten en projecten ontplooiend, georganiseerd en ondersteund.

________________________________________________

Wil je maandelijks op de hoogte gehouden worden van alle activiteiten die plaatsvinden in de broedplaats? Meld je hier aan voor de nieuwsbrief van Broedplaats TUGELA85!